تا چند دهه پيش، زنان روستايي و عشايري براي استفاده‌ خودشان گليم، گبه، جاجيم، زيلو و... مي‌بافتند اما حالا بافندگان انواع ديگر فرش درست مانند بافندگان قالي، به تقاضاي بازار و سليقه خريدار توجه دارند و براساس آن، پاي دار مي‌نشينند

 

گبه نوعي قالي است؛ يعني به غير از تاروپود، پرز هم دارد اما فرش‌فروشان موقع تقسيم‌بندي انواع قالي، گبه را به عنوان قالي حساب نمي‌كنند و آن را يكي از انواع فرش‌ها معرفي مي‌كنند؛ شايد چون ضخامت پرز و طول گره آن نسبت به پرز انواع قالي، بسيار كلفت‌تر و بلندتر است. گبه دست‌بافتي مخصوص عشاير بوده و البته امروز به شكل سفارشي در كارگاه‌هاي قالي‌بافي شهري هم توليد مي‌شود. گبه نقشه ندارد و طرح‌هايش ذهني است؛ يعني بافنده، براساس ذهن خود يا منظره‌اي كه مي‌بيند، نقش حيوان، آدم و درخت يا حتي اشكال هندسي را مي‌بافد. اندازه گبه معمولا از يك و نيم تا چهار و نيم متر است و بزرگ‌تر از اين متراژ را تقريبا نمي‌توانيد در بازار پيدا كنيد.

 

گبه به دليل داشتن پرز كلفت و بافت درشت آن، فرش سنگيني است و چون گره‌هايش هم شل بافته مي‌شود، داراي پرزهاي نرم است. از اواسط دهه 1370 به خاطر سوژه شدن گبه در چند فيلم سينمايي، تب گبه بازار را گرفت و قيمت آن حتي از بعضي قالي‌هاي كاشان و اراك گران‌تر شد اما بعد از طي آن دوره، در حال حاضر تب گبه سرد شده و قيمتش به حالت تعادل رسيده است. در ضمن يكي از هنري‌ترين انواع گبه، گبه‌اي است كه پرز آن از پشم گوسفند تهيه شده باشد؛ يعني بافنده با پشم گوسفند تابيده‌شده‌اي كه رنگ نشده باشد، گبه را بافته باشد. اين نوع گبه در برابر رطوبت بسيار مقاوم است و تابش مستقيم آفتاب منجر به تغيير رنگ آن نمي‌شود و البته خيلي هم زيباست.

 

*موقع خريد ابر مرطوب همراهتان باشد
1- انواع فرش‌ها را بايد به صورت لوله‌اي جمع كرد. بدترين نوع جمع كردن يك فرش، تا كردن‌اش است؛ هر چند با اين روش جاي كمتري را اشغال كند. با اين روش - يعني لوله كردن - احتمال شكستن فرش خيلي كم مي‌شود.

 

2- اگر گرد و غبار و خاك مدت زيادي زير و داخل ريشه‌هاي فرش بماند و تميز نشود، فرش را سفت مي‌كند و باعث شكسته شدن‌اش مي‌شود.

 

3- با وجود جاروبرقي در زندگي‌هاي امروزي، ديگر خيلي كم‌ مشكل بيدخوردگي براي انواع فرش به‌وجود نمي‌آيد اما اگر قرار است براي مدتي گليم، گبه، زيلو و... را در كمد يا گوشه‌خانه نگه داريد، براي جلوگيري از بيدخوردگي، حتما لابه‌لاي آن نفتالين يا تنباكو بگذاريد.

 

4- گليم‌هاي بزرگ و گبه‌ها را اگر با شامپو فرش بشوييد، هم سالم مي‌مانند و هم خوب تميز مي‌شوند اما گليم‌هاي ظريف و هنري و كوچك را بهتر است با شامپو آن هم با دست بشوييد و اگر مي‌خواهيد آن را در ماشين لباسشويي بيندازيد، يادتان باشد كه همراه لباس‌هاي دكمه‌دار و زيپ‌دار، داخل ماشين نيندازيدشان و در ضمن، از پودرهاي رختشويي هم استفاده نكنيد بلكه به جايش از مايع شوينده مخصوص لباس‌هاي رنگي استفاده كنيد؛ ضمنا حرارت آب هم بالا نباشد؛ يعني زير 30 درجه باشد.

 

5- اگر الياف گليم داراي رنگ طبيعي باشد، در مقابل تابش مستقيم آفتاب چندان آسيبي نمي‌بيند اما اليافي كه با رنگ شيميايي رنگ شده – به‌خصوص اگر نامرغوب هم باشد– خيلي سريع در مقابل تابش مستقيم آفتاب رنگ پريده مي‌شود.

 

6- براي تشخيص رنگ طبيعي الياف از رنگ مصنوعي و شيميايي يك فرش، اول به اين نكته توجه داشته باشيد كه رنگ شيميايي بسيار پررنگ و جيغ(!) است اما رنگ طبيعي پختگي دارد و كمتر به چشم مي‌آيد؛ دوم اينكه يادتان باشد موقع خريد حتما همراه خودتان يك تكه پارچه سفيد مرطوب يا يك تكه ابرخيس داشته باشيد و قبل از پرداخت پول، آن را روي فرش مورد نظرتان بكشيد؛ اگر رنگي شد يعني رنگ مصنوعي است.

 

7- وقتي گليم‌تان را با شامپو فرش مي‌شوييد، مراقب باشيد كه ريشه‌هاي گليم را هم خوب تميز كنيد. مراقبت از ريشه‌هاي گليم خيلي مهم است چون ريشه‌هاي پوسيده و كنده شده از ارزش گليم مي‌كاهد.

 

منبع:yic.ir